Wat is een GLI en hoe werkt het in Nederland?

De gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) is een programma dat zich gedurende twee jaar richt op het bevorderen van een gezonde leefstijl door middel van een combinatie van gezonde voeding, voldoende lichaamsbeweging en blijvende gedragsverandering. Het programma bestaat uit een behandelfase gevolgd door een onderhoudsfase en omvat zowel individuele- als groepsbijeenkomsten. Het hoofddoel van de GLI is om volwassenen met obesitas of overgewicht en andere risicofactoren te begeleiden naar een duurzaam gezondere leefstijl. De overheid wil hiermee de gezondheidsrisico’s en maatschappelijke gevolgen van overgewicht beperken, aangezien ernstig overgewicht verband houdt met diverse aandoeningen, waaronder diabetes type 2, hart- en vaatziekten, verschillende vormen van kanker, onvruchtbaarheid, artrose en depressie.

Welke GLI’s zijn opgenomen in de basisverzekering? GLI’s worden opgenomen in de basisverzekering wanneer ze erkend zijn als effectief volgens het RIVM-erkenningstraject. Het is aan zorgverzekeraars om te beslissen welke van deze programma’s zij vergoeden en contracteren. Momenteel zijn er zes GLI’s erkend en opgenomen in de basisverzekering: BeweegKuur, SLIMMER, COOL, Samen Sportief in Beweging (SSIB), X-Fit GLI en KeerDiabetes2 Om.

Voor wie is deelname aan de GLI mogelijk? Deelname aan een GLI is mogelijk voor personen met een matig verhoogd gewicht-gerelateerd gezondheidsrisico (GGR) volgens de criteria van de NHG-standaard Obesitas en de zorgstandaard Obesitas. Dit geldt voor de volgende personen:

1. Volwassenen met overgewicht (BMI >= 25 kg/m2) en een extra risicofactor (risicofactoren voor hart- en vaatziekten, diabetes type 2, aanwezigheid van slaapapneu of artrose)
2. Volwassenen met obesitas (BMI >= 30 kg/m2)
3. Volwassenen die voldoende motivatie hebben om hun gedrag te veranderen.

Sinds 2022 zijn er twee medicijnen op de markt om overgewicht te bestrijden – Saxenda en Mysimba – die vergoed worden vanuit de basisverzekering, mits er voldaan wordt aan de voorwaarden van Zorginstituut Nederland. Deelname aan een GLI is vereist voordat gestart kan worden met de medicatie gericht op het verminderen van overgewicht. Uitvoerend professionals moeten rekening houden met het feit dat dit van invloed kan zijn op de motivatie van patiënten om deel te nemen aan een GLI.

Bij de uitvoering van een erkende GLI zijn verschillende professionals betrokken. Belangrijke professionals zijn onder andere leefstijlcoaches, diëtisten, fysiotherapeuten en oefentherapeuten. Deze professionals kunnen als individu of middels een samenwerking een erkende GLI aanbieden en de geleverde zorg declareren. Voordat een professional een GLI kan aanbieden, moet hij voldoen aan bepaalde competenties en eisen, waaronder het aanvragen van een licentie bij de eigenaar van de erkende interventie, registratie bij de Beroepsvereniging Leefstijlcoaches Nederland (BLCN) of een paramedisch register (NVD, KNGF of VvOCM), en het hebben van een contract met een zorgverzekeraar. De huisarts stelt de primaire indicatie dat een patiënt in aanmerking komt voor een GLI, verwijst de patiënt door naar professionals die de GLI uitvoeren, en ontvangt terugkoppeling van hen. De huisartsenpraktijk voert de GLI dus niet zelf uit en ontvangt hiervoor geen vergoeding vanuit de verzekering. Zorgverzekeraars maken bij voorkeur contractafspraken met zorggroepen, waarna de aanbieder van de GLI afspraken kan maken met de zorggroep.

Binnen de Gezonde Leefstijl Interventie (GLI) wordt het gebruik van niet-paramedische beweegprofessionals niet vergoed door de basisverzekering. Dit kan de effectiviteit van het programma negatief beïnvloeden, aangezien deelnemers vaak weinig ervaring hebben met bewegen en obstakels moeten overwinnen om in beweging te komen. Het duurzaam verhogen van de fysieke activiteit is echter een belangrijk doel van een GLI, omdat het bijdraagt aan gewichtsverlies en behoud daarvan. Helaas is samen bewegen meestal geen onderdeel van het GLI-programma, waardoor de recent erkende interventies ‘Samen Sportief in Beweging’ en ‘X-Fit GLI’ uitzonderingen zijn. Deze interventies bieden, naast leefstijlbegeleiding, ook een beweegprogramma van 8 tot 12 weken onder bepaalde voorwaarden.

De buurtsportcoach heeft een belangrijke rol in het bevorderen van beweging in erkende interventies. Afhankelijk van de interventie kan de buurtsportcoach actief betrokken zijn bij het stimuleren van deelnemers om meer te bewegen en hen perspectief bieden op duurzame beweging na afloop van de interventie. De specifieke taken van de buurtsportcoach verschillen per interventie:

• BeweegKuur: de buurtsportcoach is vanaf het begin nauw betrokken en fungeert als centrale figuur gedurende het hele traject.
• COOL: de buurtsportcoach geeft informatie over beweging tijdens één of meerdere groepssessies en kan deelnemers begeleiden bij beweging buiten de interventie.
• SLIMMER: de buurtsportcoach introduceert deelnemers aan het lokale beweegaanbod.
• SSIB: de buurtsportcoach speelt een coördinerende rol bij sportactiviteiten en zorgt voor voldoende passend en toegankelijk beweegaanbod.
• X-Fit GLI: de buurtsportcoach is hierbij niet direct betrokken, maar een sportprofessional vanuit een beweegcentrum is verantwoordelijk voor het beweeggedeelte. De buurtsportcoach kan samenwerken met gemeenten of bestaande beweegprogramma’s om deelnemers te stimuleren om in beweging te komen, zoals in Eindhoven, Zeeland en Maastricht.

In de afgelopen jaren zijn verschillende professionals, zoals fysiotherapeuten, zorggroepen, zorgaanbieders en zorgverzekeraars, betrokken geraakt bij projecten gerelateerd aan de GLI, waaronder HealthyLIFE. Dit is een samenwerking tussen zorggroep Meditta en stichting Ecsplore. Zij hebben de interventie COOL uitgebreid met een beweegprogramma van 14 weken en werken samen vanuit het gedachtegoed van Positieve Gezondheid. Een deelnemende gemeente financiert de beweegcoach. De verwijzing vanuit de huisarts naar de GLI-aanbieder wordt door een ‘centrale coördinatie’ opgepakt en verwerkt om deelnemers en uitvoerders te ondersteunen.

Het RIVM monitort voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) sinds 2019 de ontwikkelingen en effecten van de GLI. Uit het GLI-register van 2022 blijkt dat steeds meer mensen deelnemen aan een GLI[8]. Deelnemers hebben voorafgaand aan deelname een relatief slechtere gezondheid, met bijvoorbeeld problemen met lopen, ongemakken of pijn, en maken meer gebruik van zorg dan de gemiddelde Nederlander.

Registratie en enkele onderzoeken[6-8] laten zien dat deelnemers tijdens het begin van het programma positieve resultaten behalen op gebieden als gewichtsafname, buikomtrek en kwaliteit van leven. Daarnaast zijn er positieve resultaten zichtbaar op het gebied van Positieve Gezondheid en mobiliteit, zoals minder problemen met dagelijkse handelingen, minder pijn en somberheid. De erkende interventies laten ook positieve resultaten zien. Gemiddeld wordt binnen een jaar ongeveer 3 kilogram gewichtsverlies bereikt, waarvan een deel behouden blijft[2-4]. Na deelname ervaren deelnemers vooral de waarde van een betere kwaliteit van leven als positieve uitkomst, in plaats van alleen afvallen.

Uit kwantitatief onderzoek naar de voorlopers van erkende GLI’s en uit praktijkervaringen blijkt welke factoren leiden tot meer gezondheidswinst. Bij de voorloper van de BeweegKuur werd ontdekt dat de hoeveelheid begeleiding die mensen krijgen een belangrijk werkzaam element is. Mensen die meer begeleiding krijgen, hebben een groter effect op hun middelomtrek dan mensen die minder begeleiding krijgen.

Uit de evaluatie van X-Fit 2.0 blijkt dat deelnemers de inzet van leefstijlcoaches en beweegcoaches en het volgen van een programma met vergelijkbare mensen waarderen. Voldoende sociale steun en goede monitoring op gestelde doelen, gewichtsverloop, fysieke activiteit en dergelijke dragen bij aan meer bewustwording bij de deelnemer en mogelijk positieve resultaten. Om de behaalde resultaten voort te zetten, moet een deelnemer in de onderhoudsfase (het tweede jaar) en na afloop van het programma relatief veel bewegen.

Op de website van het RIVM en in dit artikel over werkzame elementen zijn nog andere elementen te vinden die mogelijk bijdragen aan de werkzaamheid van GLI’s.

Een GLI (Gecombineerde Leefstijlinterventie) is een tweejarig programma dat is ontworpen om mensen met overgewicht of obesitas en andere risicofactoren te ondersteunen bij het aannemen van een duurzame gezonde levensstijl. De GLI richt zich op een combinatie van gezonder eten, meer lichaamsbeweging en blijvende gedragsverandering. Het bestaat uit een behandelfase gevolgd door een onderhoudsfase en wordt geleverd via individuele en groepsbijeenkomsten.

De Nederlandse overheid heeft zes GLI-programma’s opgenomen in het basispakket van de zorgverzekering. Deze programma’s zijn erkend als ‘eerste aanwijzingen van effectiviteit’ door het erkenningssysteem van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). De zes programma’s zijn de BeweegKuur, SLIMMER, COOL, Samen Sportief in Beweging (SSIB), X-Fit GLI en KeerDiabetes2 Om.

Om in aanmerking te komen voor een GLI-programma, moeten mensen voldoen aan de criteria voor matig verhoogd gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico (GGR) volgens de Nederlandse richtlijnen voor huisartsen en obesitaszorg. Dit omvat volwassenen met overgewicht (BMI >= 25 kg/m2) en een extra risicofactor voor hartziekten, type 2 diabetes, slaapapneu of artritis, evenals volwassenen met obesitas (BMI >= 30 kg/m2) en voldoende motivatie om hun gedrag te veranderen.

Een GLI wordt uitgevoerd door verschillende professionals, waaronder leefstijlcoaches, diëtisten, fysiotherapeuten en ergotherapeuten. Deze professionals kunnen een erkende GLI individueel aanbieden of in samenwerking met anderen en kunnen de verleende zorg declareren. Voordat ze een GLI aanbieden, moeten professionals aan bepaalde competenties en vereisten voldoen, waaronder het verkrijgen van een licentie van de eigenaar van de erkende interventie en registratie bij een beroepsvereniging.

BRON: https://www.allesoversport.nl/thema/gezonde-leefstijl/zo-werkt-de-gecombineerde-leefstijlinterventie-gli/